فردوس ... (تون ) از زبان ( سی ام مک گر گر) سال 1245 هجری شمسی

در سال (1245) هجری شمسی (1870)میلادی یک افسر انگلیسی که در لباس یک جهانگردسفری را از مرکز ایران به طرف شرق و کویر نمک ره می سپارددر کتابش از زنان ومردان ایران زمین بینش و تصوراتی داردبه گوشه ای از نوشته هایش که  شرح حال بیش از یکصد و چهل سال قبل است اشاره می شود ... در طبس (محمدخان بیک )که عمادالملک لقب دارد و مردی میان سال با ریش حنا بسته حاکم وخان است ...  ار طبس  به ده محمد و سپس اصفاک و سپس به بشرویه مسیر این جهانگرد است در ادامه ی مسیر به نزدیکی های شهر تون که می رسد  این گونه می گوید ...شهر تون دیوار های عظیم داردو برج ها ی قلعه و شهر از دور دیده می شود شمار خانه ها به (1500 )میرسد که همه دارای بادگیر است گنبد امام زاده ابراهیم با کاشی های رنگی نمونه ای ازهنر اسلامی است دیوار قلعه ی تون بیست پا بلندی داردکه بر روی خاکریز (با چهل پا ) بنا شده است قلعه یک هفت ضلعی نا منظم است و  هر گوشه ی آن یک برج دارد تون سه در وازه ی اصلی دارد دروازه ی طبس در جنوب غربی / دروازه ی قاین در جنوب شرقی / دروازه ی  ملک درشمال و این دژ مستحکم ترین محلی است که در ایران دیده ام حاکم تون به مردم زور نمی گوید نایب الحکومه ی تون نجیب زاد ه ای به نام عبد الوهاب است او گفت که قبل از من (یعنی سرهنگ انگلیسی) یک سرهنگ روسی در همین خانه ای که شما هستید میهمان بوده است  و از اینجا به سیستان رفته است ...(سی ام مک گر ) در ادامه می گویدبه بلند ترین برج قلعه رفتم که نقشه ی آن را رسم کنم ولی ... در بین راه به سمت شمال شرق به سوی کوه ها در فاصله ی سه مایلی از باغ های وسیع تون گذشتم که در دو طرف دو نهر آب هستند و از کوه های کلات سر چشمه می گیرند در فاصله ی (9 ) مایلی پس از گذشتن از (آسیاب کوشک )یک آسیاب آبی در سیزده مایلی وارد کوه هایی شدم که در پانزده مایلی تون واقع است ...